Op weg naar mijn eerste klant hoorde ik vanochtend op de radio een interessant bericht: “Middelbare scholen willen minder toetsen. Er is een ‘doorgeslagen toetscultuur’ op middelbare scholen. Te veel gestreste leerlingen komen alleen nog maar in actie als hun leerwerk voor een cijfer telt. Er zijn zoveel andere manieren voor leraren om de prestaties van hun leerlingen in de gaten te houden. Denk aan quizzen, klassikale projecten en het stellen van vragen.”
Frustratie
Wie kent het niet? Je hebt weken geleerd voor een toets en haalt toch een onvoldoende. Wanneer dit zich vaker herhaalt, raak je gefrustreerd, je motivatie daalt en je zelfvertrouwen neemt af. Bij een volgende toets haal je hierdoor een nog lager cijfer en zo kom je al snel in een vicieuze cirkel terecht.
Het kan zeker geen kwaad om het aantal toetsen ter discussie te stellen. Is het echt zo dat we zoveel gegevens nodig hebben van onze leerlingen? En kunnen we deze niet op een andere manier verzamelen? Helpt dit de leerlingen echt vooruit in hun leerproces?
Mindset
Ik denk dat de oplossing van het probleem echter ook in een heel andere hoek kan worden gezocht. Hoe beschrijven wij de toetsresultaten? Is de toets een vergelijking met eerder behaalde resultaten of een vergelijking met een gemiddelde score? Of je nu boven of beneden het gemiddelde scoort, het leidt beide tot gedachten die horen bij een statische mindset: “Ik ben goed in dit vak”, “Ik heb teveel gedaan”, “Ik kan het niet” en “Het lukt me toch niet, ik kan net zo goed niets meer doen de volgende keer”.
Wanneer we leerlingen willen helpen met het ontwikkelen van een groeimindset, moeten we ze gaan vergelijken met zichzelf. Hoe heeft deze leerling de vorige keer gescoord? Wat is er in de afgelopen tijd door deze leerling ondernomen en hoe is dat terug te zien in de resultaten? Beschrijvingen als “door veel te oefenen ken je nu de vervoegingen van de onregelmatige werkwoorden”, “je hebt hard gewerkt en dat is te zien aan de resultaten!” en “bij de vorige toets lukte het nog niet om je berekeningen op te schrijven, maar deze keer is dat wel gelukt!” leiden tot het ontwikkelen van een groeimindset. Leerlingen worden gestimuleerd om verder te komen. Hun motivatie neemt toe en ze zullen het leerproces meer naar zichzelf toe gaan trekken. “Wat kan ik er de komende periode bij gaan leren?”
Zij gaan zichzelf doelen stellen. En let wel: doelen zijn richtingaanwijzers, en geen finishlint. De weg van het leren (met vallen en opstaan) is nog altijd veel belangrijker dan het eindresultaat.
